Newsletter - Prawo pracy: Nowelizacja Kodeksu Pracy – 1 sierpnia 2022 roku

W dacie 15 lutego 2022 Ministerstwo Rodziny i Polityki Społecznej opublikowało projekt ustawy o zmianie kodeksu pracy oraz innych ustaw. Jest to nowelizacja prawa pracy mająca na celu wprowadzenie do polskiego porządku prawnego norm zawartych w dyrektywie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2019/1152 z dnia 20 czerwca 2019 r. w sprawie przejrzystych i przewidywalnych warunków pracy w Unii Europejskiej (Dz. Urz. UE. L Nr 186) oraz dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2019/1158 z dnia 20 czerwca 2019 r. w sprawie równowagi między życiem zawodowym a prywatnym rodziców i opiekunów oraz uchylającej dyrektywę Rady 2010/18/UE (Dz. Urz. UE. L Nr 188). Termin wdrożenia większości zmian wprowadzanych w dyrektywach upływa w dniu 1 sierpnia 2022 roku.

Ochrona Pracowników

Pierwszą ze zmian wprowadzanych w projekcie ustawy jest zapewnienie ochrony przed niekorzystnym traktowaniem i negatywnymi konsekwencjami pracownikom korzystających z uprawnień przysługujących im na podstawie przepisów Kodeksu Pracy. W odróżnieniu od przepisów unijnych, Polska nowelizacja rozszerza ochronę również na pracowników udzielających wsparcia pracownikom korzystającym z uprawnieniem z Kodeksu pracy (innymi słowy, trudniej będzie zwolnić nie tylko „sygnalistę”, ale również jego pomocników).

Pracodawcy stracą również możliwość zakazywania pracownikom wykonywania pracy na rzecz innych podmiotów za wyjątkiem pracowników, z którymi zawarto umowę o zakazie konkurencji.

Kolejną ze zmian mającą na celu zapewnienie stabilności rynku pracy jest dookreślenie ram czasowych, dla których możliwe jest zawarcie umowy o pracę na okres próbny. W wypadku zawarcia umowy o pracę na okres krótszy niż 6 miesięcy, umowa na okres próby trwać może maksymalnie miesiąc, zaś w wypadku umowy o pracę na okres między 6 a 12 miesiącami umowa na okres próbny trwać może do 2 miesięcy. Przy czym, „w wypadkach uzasadnionych rodzajem pracy” możliwe jest również przedłużenie umowy na okres próbny o jeden miesiąc. Usunięto również możliwość zawarcia umowy na okres próbny z pracownikiem, który w ciągu 3 lat pracował u tego pracodawcy.

Nowe obowiązki pracodawców

Rozszerzono znacznie obowiązek informacyjny pracodawców, którzy muszą udzielać pracownikom szereg nowych informacji w momencie zawarcia umowy o pracę, przy czym znaczna część z nich może zostać udzielona drogą elektroniczną. Niedopełnienie obowiązków informacyjnych stanowić będzie teraz wykroczenie przeciwko prawom pracownika, podlegające karze grzywny od 1000 zł do 30 000 zł.

Jedną z istotniejszych zmian jest niewątpliwie nałożenie na pracodawców obowiązku uzasadnienia wypowiedzeń umów o pracę na czas określony oraz zawiadamiania o tym fakcie zakładowej organizacji związkowej. W razie nieuzasadnionego wypowiedzenia umowy na czas określony pracownik zyska możliwość nie tylko żądania odszkodowania, ale również przywrócenia do pracy – w tym przypadku zastosowanie znajdą (na zasadzie analogii) przepisy dotyczące nieuzasadnionego wypowiedzenia umowy o pracę na czas określony.

Nowości w kwestii urlopów

Projekt nowelizacji zakłada również zmiany w urlopach. Pierwszą z nich jest przyznanie pracownikom zwolnienia od pracy w wymiarze 2 dni z tytułu działania siły wyższej, pilnych spraw rodzinnych związanych chorobą lub wypadkiem. Udzielenie przez pracodawcę zwolnienia jest obligatoryjne, zaś żądanie zwolnienia miałoby być zgłoszone przez pracownika najpóźniej w dniu skorzystania z niego. Za okres zwolnienia pracownikowi przysługiwać miałaby połowa wynagrodzenia za pracę. Drugą zmianą jest przyznanie urlopu opiekuńczego w wymiarze 5 dniu w roku w celu zapewniania opieki członkowi rodziny (rozumianym jako syn, córka, matka, ojciec bądź małżonek) lub osobie pozostającej we wspólnym gospodarstwie domowym z wnioskodawcą.

Zmiany w zakresie zasad korzystania z urlopu rodzicielskiego powodują, że ma on przysługiwać matce dziecka niezależnie od statusu ubezpieczonej w dniu porodu, zaś urlop w wymiarze 9 tygodni ma przypaść drugiemu z rodziców dziecka i nie może on zostać wykorzystany przez matkę dziecka. Jednocześnie, urlop ojcowski może być wykorzystany w okresie 12 miesięcy od urodzenia dziecka (obecnie są to 24 miesiące).

Uprawnienia Pracowników opiekujących się dziećmi

Poszerzony zostać ma również zakres art. 178 § 2, wymagający zgody pracownika na zatrudnienie go w godzinach nadliczbowych, porze nocnej, systemie przerywanego czasu pracy oraz w ramach delegacji poza stałe miejsce pracy jeżeli pracownik opiekuje się dzieckiem do 4 roku życia. Zmiana zakłada natomiast rozszerzenie grupy pracowników uprawnionych o osoby opiekujące się dziećmi do 8 roku życia.

Nowo dodany art. 1881 zakłada również uprawnienie pracowników opiekującym się dziećmi do 8 roku życia do wnioskowania o zastosowanie względem nich elastycznej organizacji pracy, tj. telepracy, przerywanego czasu pracy, systemu skróconego tygodnia pracy, systemu pracy weekendowej lub ograniczenia czasu pracy. Pracodawca zobowiązany jest rozpatrzyć wniosek uwzględniając potrzeby pracownika oraz swoje możliwości, w tym konieczność zapewnienia ciągłości pracy, organizację pracy oraz rodzaj pracy wykonywanej przez pracownika.

Wykroczenia przeciw prawom pracownika

Większość z wprowadzonych zmian obarczona jest sankcją w odniesieniu do pracodawców – niestosowanie się do nowych przepisów stanowić będzie bowiem wykroczenie oraz naruszenie obowiązków względem pracowników.

Zmienić ma się również rozłożenie ciężaru dowodu. Od wprowadzenia nowelizacji to na pracodawcy ma ciążyć obowiązek udowodnienia, że rozwiązanie umowy o pracę bez wypowiedzenia z winy pracownika korzystającego z urlopu macierzystego, ojcowskiego, rodzicielskiego lub wnioskującego o takowy urlop bądź o elastyczną organizację pracy jest uzasadnione obiektywnymi powodami. Uchylony został również §2 artykułu 177, który wyłączał spod tej ochrony pracownic w okresie próbnym nieprzekraczającym jednego miesiąca.

kancelaria TURCZA od lat świadczy kompleksowe usługi w zakresie PRAWA PRACY. Jesteśmy na bieżąco z najnowszymi zmianami w prawie, organizujemy również szkolenia, w tym również z zakresu NOWELIZACJI KODEKSU PRACY.

Zachęcamy do kontaktu!